Dział: Metody pracy

Dużo mówi się ostatnio o zmianach pokoleniowych, wiele uwagi poświęcając pokoleniu współczesnych nastolatków i młodych dorosłych – pokoleniu Z (zoomersi, Gen Z, postmilenialsi, czasem żartobliwie określa się nowe pokolenie jako „milenialsów na sterydach”). Pokolenie Z, urodzone między 1995 a 2012 r., zaczyna realnie wpływać na świat, wchodząc na rynek pracy i wnosząc do niego nowe wartości, oparte na poszanowaniu praw własnych i innych, na dążeniu do dobrostanu oraz równowagi życia zawodowego i prywatnego, na elastycznym podejściu do pracy, jasnym komunikowaniu swoich potrzeb, asertywności, ale także wrażliwości, szczególnie na potrzeby mniejszości, zwierząt, idee równości i tolerancji, niezwykłą umiejętność odnajdywania się w świecie cyfrowym i „życia równoległego” w realu i digitalu.

Psychologia pozytywna weryfikuje model medyczny dominujący w dwudziestowiecznej psychologii, który mocno koncentrował się na deficytach, diagnozowaniu zaburzeń i „naprawianiu” błędów. Podejście pozytywne, które rozwija się dynamicznie od początku XXI w., przesuwa ciężar rozważań z psychopatologii na obszar zdrowia i dobrostanu. Koncentruje się na wartościach, zaangażowanym życiu, które jest źródłem satysfakcji i czynnikiem protekcyjnym zaburzeń zdrowia psychicznego. Praktyczne aplikacje psychologii pozytywnej odnajdujemy dzisiaj w biznesie, psychoterapii, coachingu czy właśnie w edukacji.

Błędy to lekcje. Tak zwykliśmy mówić uczniom w obliczu niepowodzenia, ale to tylko połowa prawdy. Można popełniać wielokrotnie ten sam błąd, niczego się przy tym nie ucząc. Błąd, który popełniliśmy, nie wyciągając z tego wniosków, staje się porażką, która ostatecznie zabija motywację. W lekcję zamienić się może tylko wtedy, gdy zatrzymamy się na chwilę i damy mu uwagę, a następnie podejmiemy świadome działanie, wykorzystując go do swojego rozwoju i budowania rezylientnej postawy.

W codziennej praktyce pedagogicznej nauczyciele i nauczycielki wszystkich etapów edukacyjnych spotykają uczniów i uczennice, którzy w różnych typowych szkolnych lub przedszkolnych sytuacjach zachowują się w sposób zaskakujący nie tylko dla nich, ale także dla rówieśników. Zdarza się, że nie znajdując uzasadnienia dla takiego czy innego zachowania, twierdzą, że uczeń „bez powodu” krzyczy na lekcji, płacze, nie chce zmienić miejsca w klasie, wyjść na przerwę, usiąść z kimś w ławce, wszystko go rozprasza albo jest zamyślony i trudno w nim nawiązać kontakt, wszystko chce zrobić po swojemu, jest niezdarny, potyka się, przewraca, niszczy zeszyty i książki, ubiera się byle jak, nieadekwatnie do sytuacji. Lista takich „dziwactw” wydaje się nieskończona. Warto jednak spojrzeć na takie osoby nie przez pryzmat swoich czy ogólnie przyjętych norm funkcjonowania i nie oceniać, że zachowania te są wynikiem uporu, braku wychowania, niedbalstwa czy cech charakteru. Po prostu ich układ nerwowy odbiera i przetwarza sygnały płynące z otoczenia w odmienny sposób.

Jednym z kluczowych zadań psychologów i pedagogów w szkole jest współpraca z rodzicami uczniów. Na drodze do tego celu możemy napotkać przeszkody, które mogą wynikać z różnych czynników, ale także mogą to być utrudnienia ze strony rodziców, jak i nas samych. I odwrotnie, mogą też wystąpić czynniki sprzyjające współpracy, na których możemy budować wzajemne porozumienie. Prawie zawsze obie strony mają dobre intencje i zależy im na dobru dziecka, a mimo to wzajemna współpraca nie w każdym wypadku się układa. Dlaczego? Przyjrzyjmy się czynnikom, które mogą utrudniać współpracę między psychologiem czy pedagogiem a rodzicami uczniów.

Każdy z nas od czasu do czasu odczuwa lęk. Jest to naturalna reakcja w sytuacji, kiedy mamy poczucie, że nasze bezpieczeństwo jest zagrożone. Źródła lęku ewoluują w ciągu naszego życia, a sam lęk może przybierać zmienną intensywność. Okres przedszkolny i szkolny sprzyja nasilaniu się różnych lęków, m.in. dotyczących sytuacji społecznych czy własnego „ja”. Problem pojawia się wtedy, kiedy lęk utrzymuje się długo, przybiera na sile i utrudnia dziecku normalne funkcjonowanie. Mówimy wtedy o zaburzeniach lękowych.

Czy zdajecie sobie sprawę, że kiedyś na Ziemi mieszkało kilka gatunków ludzi? A może widzieliście mrówki noszące patyczki do mrowiska? W jakim celu to robią? Czy po gwiazdach można chodzić boso? Dlaczego człowiek zapomina, skoro mózg jest genialny? Jak to możliwe, że ptaki latają, a ludzie nie? Każdy młody człowiek chce się uczyć i odkrywać, dlatego zadaje pytania i łatwo daje się wciągnąć w ciekawie opowiedziane historie. Cecha ta jest mu dana od urodzenia. Głównym zadaniem szkoły wydaje się więc podtrzymanie tej naturalnej pasji i nie zepsucie tego, co zgodne z naturą mózgu. Niestety, dzieje się wręcz przeciwnie. Dziecko chce się uczyć, rozwijać i poznawać świat, ale… potem idzie do szkoły. Wówczas to, co kiedyś było czystą przyjemnością, staje się obowiązkiem. A to zmienia wszystko.

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś(-łaś) się, jak sprawić, by Twoje lekcje były bardziej inspirujące i skuteczne? A może szukasz sposobu na to, by wzbudzić ciekawość uczniów i zwiększyć ich motywację do nauki? Rozruchy i przerywniki pozwolą Ci nauczać w sposób pełen radości i kreatywności, a czas spędzony z uczniami będzie źródłem energii napędzającej Cię do pracy, życia i rozwoju. Jesteś gotowy(-wa)?