Życie z zaciągniętym hamulcem, czyli o niskiej samoocenie uczniów

Gdyby ktoś zapytał mnie, o jakim problemie opowiadają najczęściej uczniowie w gabinecie psychologa szkolnego, wskazałabym dwa ściśle połączone ze sobą obszary. Po pierwsze, niesatysfakcjonujące relacje z rówieśnikami, po drugie – właśnie temat samooceny. Oczywiście wielokrotnie młodzi ludzie nie potrafią właściwie tego nazwać, ale za ich obniżonym nastrojem czy poczuciem lęku często kryje się nieadaptacyjny zestaw przekonań na temat samych siebie, co rzutuje – tak jak to rozumiemy w poznawczo-behawioralnym modelu kajzerki – na uczucia, reakcje z ciała i zachowania. 

Na poczucie nieadekwatności czy obniżonej oceny siebie nastolatkowie różnie reagują na poziomie zachowań. Niektórzy wycofaniem o podłożu lęku społecznego, izolowaniem się, przedkładaniem „bezpiecznych” i „przewidywalnych” kontaktów z dorosłymi ponad relacje z rówieśnikami, które bywają źródłem napięcia, inni zaś niestabilną samoocenę rekompensują sobie manifestowaniem nadmiernej pewności siebie – w mechanizmie zaprzeczania negatywnym przekonaniom, albo próbują zaskarbić sobie sympatię rówieśników przez odgrywanie różnych ról – czasem gwiazdy socjometrycznej w klasie, nieraz klasowego klowna, czasem wybawiciela, który pomaga wszystkim, pomijając w tym swoje potrzeby. Wzorców behawioralnych strategii radzenia sobie z niestabilną samooceną w wieku dojrzewania jest wiele. 

Objawy i przyczyny obniżonej samooceny

Dane z obserwacji gabinetowych potwierdzają statystyki. Ze skrajnie niską samooceną według wyników badań raportu Fundacji UNAWEZA „MŁODE GŁOWY” boryka się niemal połowa, a dokładnie 46% badanych, 26,4% respondentów uważa siebie za osobę mniej wartościową od innych, 31,6% nie lubi siebie, a 65,9% badanych chciałoby mieć więcej szacunku do siebie[2].

Po ...